Terechte aandacht in parlement voor rechtszaken deelbudgetten

In de kerstvakantie kwam er persaandacht voor het probleem dat 1.100 mensen met een handicap in plaats van hun volwaardige persoonsvolgend budget maar de helft kregen, of zelfs minder dan de helft. 

De Commissie Welzijn van het Vlaams Parlement schenkt er in de eerste bijeenkomst van 2023 ruim aandacht aan. Minister Hilde Crevits (CD&V) krijgt een hele reeks vragen om uitleg én interpellaties te beantwoorden. 

Je kan dit zoals steeds ter plaatse bijwonen, maar ook online bekijken op het moment zelf of later. Dit kan via volgende link waarop je ook ziet welke volksvertegenwoordigers een vraag om uitleg of interpellatie indienden: 

Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding dinsdag 10 januari 2023, 14.00u | Vlaams Parlement

Mensen krijgen maar een deel van hun budget: een deelbudget

Na 5 of 6 jaar op de wachtlijst voor een persoonsvolgend budget kregen 1.100 mensen in prioriteitengroep 2 maar een deel van hun persoonsvolgend budget. De minister geeft opdracht te onderzoeken of minder niet volstaat. Daarom wordt het een 'experiment' genoemd. Klein detail: er is geen einddatum voorzien waarop mensen hun volwaardig PVB krijgen. In de praktijk betekent het dus dat deze mensen met een deelbudget wandelen worden gestuurd. 

Rechterlijke stappen om je ander deel PVB op te eisen

Terecht stappen steeds meer mensen hierrond naar de arbeidsrechtbank. Bekijk het artikel hierover in Het Laatste Nieuws van 3 januari via onze website of Het Laatste Nieuws online van 4 januari via ons artikel "Let op voor deadline rechtbank" - Grip (gripvzw.be). VTM nieuws nog te bekijken tot 10 januari. VRT maakte ook een webartikel met de verslaggeving op radio 1. Met onder meer onze voorzitter Luc Demarez en Herman Hillen.  

Parlement

In de nasleep van deze persaandacht komt er nu meer politieke aandacht voor de deelbudgetten en voor het feit dat mensen met een handicap hun toevlucht moeten zoeken tot de rechtbank om hun recht op ondersteuning te verdedigen. Dit is immers de omgekeerde wereld. Onze regering zou juist de mensenrechten van personen met een handicap moeten waarmaken, niet tegenwerken. We kijken uit naar de parlementaire zitting en zullen verder berichten op onze website. 

Waarom is GRIP betrokken? 

Als mensenrechtenorganisatie die het recht op ondersteuning ter harte neemt, ijveren we voor een stevigere verankering van het recht op ondersteuning in onze wetgeving. Met dit experiment doet de minister volgens ons juist het omgekeerde: ze zwakt het recht op ondersteuning verder af. We hebben hierover ook duidelijk gecommuniceerd, naar politiek, middenveld en het brede publiek.

We betreurden het ten zeerste dat dit voorstel tot een experiment het toch haalde en te veel gesteund werd. Omdat het thema zodanig ingewikkeld is en de deadlines zo strak zijn, is het voor mensen zeer moeilijk om zicht te krijgen op wat ze best doen en wat juridisch mogelijk is. Daarbovenop is de stap naar de rechter voor de meeste mensen een grote stap. In een rechtsstaat en democratie mag de mogelijkheid om naar de arbeidsrechtbank te stappen echter geen theoretische mogelijkheid zijn. Dit moet voldoende concreet haalbaar zijn voor mensen.

Daarbovenop stond er in de brief van het VAPH niet dat ook de actualisering werd toegepast en dat mensen ook daartegen in beroep kunnen gaan. De informatie die mensen kregen was dus al ondermaats. GRIP heeft gezocht naar een structurele manier om mensen die hiermee niet akkoord gaan en willen opkomen voor hun persoonsvolgend budget te ondersteunen en bovendien de juridische kennis tegen de vermindering van budgethoogtes te delen.  

Met een modelverzoekschrift wil GRIP hoge drempel verlagen

GRIP liet een modelverzoekschrift ontwerpen door een gespecialiseerd advocatenbureau, PROGRESS Lawyers Network Antwerpen. Dit is een formulier dat de juridische argumentatie verzamelt tegen de actualisering en de halvering van het PVB in het kader van het experiment deelbudgetten, en in de structuur zet van een verzoekschrift. Een verzoekschrift is een formulier dat je kan indienen bij de rechtbank als je beroep aantekent. 

Iedereen kan het modelverzoekschrift bekijken en gebruiken via het artikel op onze website over het modelverzoekschrift en de eenvoudige begeleidende uitleg. Lees ook ons persbericht bij de lancering van het modelverzoekschrift.

GRIP wil hiermee de drempel verlagen want de stap naar de rechter is voor de meeste mensen niet evident. We verwachten dat het gebruik van het modelverzoekschrift tijd en geld bespaart en een reële hulp is voor elke advocaat die niet 100% thuis is in de materie.    

Niet gelijk welk 'experiment' is oké  

Deze beleidsmaatregel is ingebed in een Besluit van de Vlaamse Regering voor een Experiment. Het staat heel mooi op papier dat men zal onderzoeken welke ondersteuning deze mensen nodig hebben. Maar die vlieger gaat niet op. Hoeveel ondersteuningsbudget mensen nodig hebben om menswaardig te leven IS al lang onderzocht. In de aanvraagprocedure voor een persoonvolgend budget die iedereen doorliep, wordt dit onderzocht. Dat resulteert in de toekenning van een budgetcategorie waarmee je op de wachtlijst wordt geregistreerd. 

En passant haalt de minister dus de eigen regelgeving onderuit. De inschaling van ondersteuningsnoden en het toekennen van een ondersteuningsbudget op maat is immers een van de fundamenten van de persoonsvolgende financiering. Het Besluit van de Vlaamse Regering over het Experiment blijkt een handige manier om de eigen regelgeving te omzeilen. 

Als we dit normaal vinden is het hek van de dam. Wat is de volgende stap? Verwachten dat mensen het ook wel met een kwartje zullen kunnen? Verwachten dat mensen dankbaar zijn als ze toch al 10% krijgen?

Zouden we dat tolereren als het gaat over een percentage chemobehandelingen in plaats van alle chemobehandelingen die nodig zijn om iemand met kanker de nodige medische zorgen te geven? 

REACTIES

We horen in de wandelgangen een aantal reacties waarop we graag ook onze mening geven: 

"Ze mogen al blij zijn dat ze iets krijgen. Anderen krijgen niets." 

Het klopt dat anderen niets krijgen. Maar impliciet geef je met zo'n uitspraak (onbedoeld) aan de mensen die naar de rechtbank stappen de boodschap dat ze nooit tevreden zijn, asociaal, ondankbaar en dat ze niet mogen opkomen voor hun recht op ondersteunen. GRIP vindt dit een jammerlijke zaak. Iedereen heeft recht op een volwaardig PVB. Wie maar een deel krijgt moet het hele budget krijgen. Wie niets krijgt heeft even goed recht op zijn of haar volwaardige PVB. Ook wie in een andere prioriteitengroep staat heeft recht op zijn of haar volwaardige PVB. Een stand van zaken van de wachtlijst vind je in dit artikel op onze website.

Tot slot: rechten zijn niet verkregen door dankbaar te zijn, maar door strijd en protest en niet toe te laten dat verkregen rechten worden afgebroken.  

"Een stukje budget is al een stukje van de oplossing" 

Zo simpel is het niet. Bekijk even het verhaal van Herman die al vijf jaar in een woonzorgcentrum moet wonen omdat hij geen PVB heeft: artikel in Het Laatste Nieuws, te bekijken op onze website: Mensen stappen naar rechter voor volledig PVB - Grip (gripvzw.be)

"Ik moet al vijf jaar elke maand nog 500 euro bovenop mijn pensioen leggen. In maart is al mijn spaargeld op en moet ik naar het OCMW. Het is voor mij onmogelijk om met een half budget het woonzorgcentrum te verlaten en weer in de maatschappij te wonen, (...)." Herman zoekt naar een assistentiewoning, maar overal krijgt hij dezelfde boodschap: uw budget volstaat niet. “Ik heb recht op 36.000 euro per jaar, en zelfs dat is eigenlijk te krap. Met de helft van dat budget kan ik dus niets doen.”

"Het is onrealistisch om te verwachten dat iedereen zijn persoonsvolgend budget krijgt." 

Dit komt neer op stellen dat er onvoldoende geld is in ons land om het recht op ondersteuning waar te maken. GRIP trekt dat in twijfel. We moedigen experten aan om zich hierover uit te spreken. Er zijn andere beleidsbeslissingen waar een deel van dat bedrag naartoe gaat of zelfs een pak meer. De keuze over de verdeling van het geld dat in Vlaanderen en België aanwezig is, is een politieke keuze. In eerste instantie ligt de verantwoordelijkheid bij de politieke partijen die in onze regeringen zitten, te beginnen bij de Vlaamse Regering. 

Meer info en vragen: 

katrijn@gripvzw.be 

Vragen rond dit artikel

Als je vragen hebt rond dit artikel kan je mailen naar katrijn@gripvzw.be